ถามตอบเด็กสองภาษา

เป็นเรื่องที่น่าเสียดายที่แนวคิดในการสอนของโรงเรียนนั้นเป็นขั้วลบกับแนวคิดเด็กสองภาษา หลายคนสอนลูกเป็นเด็กสองภาษามาเป็นอย่างดี แต่เมื่อเข้าโรงเรียนไปสักสามสี่เดือน สิ่งที่สอนมาค่อยๆถูกการสอนแบบ “เอ แอนท์ มด” กัดกร่อนไปเรื่อยๆ เด็กเริ่มพูดอังกฤษแล้วต่อด้วยคำแปล สำเนียงเริ่มเปลี่ยนเป็นไทยจ๋า และเริ่มคิดมากขึ้นก่อนพูดออกมา หรือบางคนไม่พูดอังกฤษอีกเลย คำแนะนำสำหรับพ่อแม่ให้รักษาความถี่ของเราต่อสู้ยันเอาไว้ สร้างศรัทธาของพ่อแม่ให้มากกว่าครู โดยเฉพาะเรื่องการออกเสียง ถ้าพ่อแม่ใช้ดิกชันนารีอังกฤษ-อังกฤษเป็นจะช่วยพ่อแม่ได้มาก เพราะเป็นตัวอ้างอิงการออกเสียงที่ถูกต้องได้ เด็กๆเมื่อเข้าโรงเรียนมักจะเชื่อครูมากกว่าพ่อแม่ และถ้าเด็กโตสักสี่ห้าขวบขึ้นไป พูดคุยเหตุผลพอฟังกัน ผมอยากให้คุยกับเด็กว่า เรากำลังฝึกภาษาอังกฤษกันอยู่นะ เป็นผลดีต่อลูกในอนาคต บางครั้งพ่อแม่อาจจะต้องมีรางวัลเป็นเป้าหมายให้เด็กเสียหน่อย บางอย่างที่โรงเรียนสอน ไม่ตรงกับที่บ้านสอน ก็ให้ยึดเอาที่ตรงกับแนวคิดเด็กเป็นหลัก เช่นเวลาพูดไม่ต้องแปลต่อท้ายเป็นต้น นี่คือการแก้ไขที่เป็นแกนกลาง สำหรับรายละเอียดปลีกย่อยของเด็กแต่ละคนอาจจะไม่เหมือนกัน ให้พ่อแม่ปรับวิธีการให้เหมาะสมกับเด็กแต่ละคนไปครับ

ผมนิยามเด็กสองภาษาตามแนวคิดเด็กสองภาษาเอาไว้ว่า…เด็กสองภาษาต้องพูดสองภาษาด้วยความรู้สึกทั้งสองโหมด ไม่ต้องคิดมาก คิดกับพูดพุ่งออกมาพร้อมกัน ถ้าคุณสอนลูกไปสักพักแล้วเด็กโต้ตอบกลับในโหมดที่ถูกต้อง สังเกตเมื่อเด็กคิดก็จะพูดออกมาอย่างเป็นธรรมชาติ ซึ่งก็มาจากกระบวนการเลียนแบบและขัดเกลาการเลียนแบบที่มากเพียงพอจนเกิดความรู้สึก ถ้าคุณเห็นสัญญาณอย่างนี้เกิดขึ้น นั่นก็แสดงว่าลูกคุณกำลังเดินทางเป็นเด็กสองภาษาอยู่ครับ ส่วนจะพูดได้มากน้อยแค่ไหนนั่นก็อยู่การพัฒนาต่อไปเรื่อยๆครับ

หนังสือภาษาอังกฤษที่มีเห็นในท้องตลาด โดยส่วนใหญ่แล้วไม่สอดคล้องกับแนวคิดเด็กสองภาษา เน้นการแปล ใช้ภาษาไทยในการกำกับการออกเสียง เน้นประโยคสนทนาเยอะๆ ไม่เน้นคุณภาพ การฝึกตามแนวคิดเด็กสองภาษานั้นเน้น “น้อยแต่มีคุณภาพ”…เน้นพื้นฐานการออกเสียง เน้นการสร้างการพูดจากความรู้สึกมากกว่าการพูดได้เยอะๆ ดังนั้นหนังสือควรจะสอดคล้องกับแนวคิดนี้ครับ นอกจากหนังสือเด็กสองภาษาเล่มนี้แล้วผมยังทำหนังสือเด็กสองภาษาอีกเล่ม ที่เน้นพื้นฐานการฝึกทีละขั้น ทำตามทีละแบบฝึกหัด จากคำไปสู่วลี จากวลีไปเป็นประโยคครับ หนังสือเล่มนี้ชื่อว่า “เด็กสองภาษา ฉบับแบบชุดฝึก”

ให้เลือกเวลาแบบตามสะดวกจะยืดหยุ่นในการใช้มากที่สุดครับ ไม่จำเป็นต้องกำหนดเงื่อนไขเวลาที่ตายตัวมากไป เช่นคุยภาษาอังกฤษจันทร์ถึงศุกร์ เสาร์อาทิตย์พูดไทย หรือพูดอังกฤษตอนเช้ากับก่อนนอน ให้เลือกตามสะดวกเลยครับ สะดวกเวลาไหนก็พูด แต่ต้องตกลงกับเด็กให้สลับโหมดการพูดให้ตรงกันด้วยครับ

โดยธรรมชาติแล้วผู้หญิงพูดเก่งกว่าผู้ชาย คนเป็นแม่มีเรื่องราวที่ต้องคุยมากกว่าคนเป็นพ่ออยู่เยอะ ถ้าคนสอนลูกเป็นหลักเป็นแม่ ก็จะช่วยเพิ่มความถี่ในการใช้ภาษาได้มากและมีรายละเอียดในการพูดคุยหลากหลายเรื่องราวมากกว่า ผมสนับสนุนให้แม่เป็นคนสอนเป็นหลักครับ แต่อย่างไรก็ตามถ้าเลือกระบบหนึ่งเวลาหนึ่งภาษาในการฝึก ก็ให้ช่วยกันพูดทั้งสองคน เพื่อเป็นการช่วยเพิ่มความถี่ให้มากขึ้นครับ